بوتاکس در سال‌های اخیر به یکی از پرطرفدارترین روش‌های جوان‌سازی چهره تبدیل شده است. کاهش خطوط اخم چین‌های پیشانی و اطراف چشم تنها با چند تزریق کوتاه وسوسه‌ای است که گاه حتی در دوران بارداری ذهن مادران باردار را درگیر می‌کند. اما پرسش اساسی اینجاست: آیا تزریق بوتاکس در دوران بارداری مجاز است؟ آیا می‌تواند به جنین آسیب برساند؟
اگرچه بوتاکس به‌صورت موضعی تزریق می‌شود و وارد جریان خون سیستمیک نمی‌شود اما دوران بارداری زمان ویژه‌ای است که بدن در حساس‌ترین تعادل فیزیولوژیک خود قرار دارد. در کلینیک رویش سبز پزشکان همیشه توصیه می‌کنند در دوران بارداری به سراغ روش‌های زیبایی موقتی و ایمن‌تر بروید تا آرامش و سلامت مادر و جنین در اولویت باشد. در این نوشتار علمی و انسانی درباره بوتاکس تأثیر احتمالی آن بر بارداری و گزینه‌های جایگزین صحبت می‌کنیم.
بوتاکس دقیقاً چیست و چگونه عمل می‌کند
بوتاکس یا سم بوتولینیوم نوع A ماده‌ای است که با ممانعت از آزادسازی استیل کولین از پایانه‌های عصبی پیام انقباض را از عصب به عضله قطع می‌کند. نتیجه؟ شل شدن عضله و صاف شدن چین‌ها برای مدتی بین سه تا شش ماه. میزان بوتاکسی که در زیبایی استفاده می‌شود بسیار اندک و موضعی است اما چون منشأ آن سمی است که در غلظت بالا می‌تواند برای سیستم عصبی بدن خطرناک شود طبیعی است که نگرانی‌هایی در مورد اثر آن در دوران بارداری وجود داشته باشد.
چرا بوتاکس در دوران بارداری توصیه نمی‌شود
دلیل اصلی این محدودیت نبود مطالعات انسانی کافی است. از نظر اخلاقی انجام آزمایش‌های کنترل‌شده تزریق بوتاکس روی زنان باردار ممکن نیست بنابراین داده‌های ایمنی آن محدود به گزارش‌های پراکنده است. شواهد حیوانی نشان داده‌اند که تزریق دوزهای بالا ممکن است باعث تأخیر رشد جنین یا وزن پایین هنگام تولد شود. هرچند مقدار بوتاکس در تزریق‌های زیبایی چندین برابر کمتر است اما پزشکان باتجربه ترجیح می‌دهند حتی احتمال بسیار ضعیف خطر را هم حذف کنند.
همچنین دوران بارداری با تغییرات هورمونی و افزایش جریان خون همراه است و احتمال گسترش ناخواسته دارو در بافت‌های اطراف به‌صورت تئوریک بالاتر می‌رود. علاوه بر این حساسیت سیستم ایمنی در این دوره باعث شده بدن برخی مادران به مواد تزریقی واکنش متفاوتی نشان دهد.
اگر قبل از بارداری بوتاکس تزریق کرده‌اید چه می‌شود
در صورت تزریق بوتاکس پیش از اطلاع از بارداری جای نگرانی نیست. سم بوتولینیوم در محل تزریق باقی می‌ماند و ظرف چند روز به‌صورت طبیعی تجزیه می‌شود. هیچ شواهدی از ارتباط بین تزریق بوتاکس قبل از بارداری با بروز ناهنجاری جنینی وجود ندارد. کافی است به پزشک متخصص زنان اطلاع بدهید و از تکرار تزریق تا پایان بارداری پرهیز کنید.
بوتاکس درمانی و بارداری
بوتاکس علاوه بر کاربرد زیبایی برای درمان‌هایی مانند میگرن مزمن اسپاسم پلک و تعریق بیش‌ازحد نیز استفاده می‌شود. در این موارد باید سود و زیان تزریق با توجه به وضعیت بیمار سنجیده شود. در صورتی که درد یا اختلال عملکردی در حد شدید باشد و درمان دیگری مؤثر نباشد پزشک ممکن است در دوز بسیار کم و با احتیاط ویژه اجازه تزریق دهد. با این حال در بیشتر موارد درمان‌های جایگزین ترجیح داده می‌شوند.
آیا بوتاکس می‌تواند از طریق جفت به جنین برسد؟
براساس مطالعات فارماکولوژیک مولکول بوتولینیوم A بسیار بزرگ است و توانایی عبور از سد جفت را ندارد. همچنین تا به امروز هیچ گزارشی از انتقال این ماده از مادر به جنین در تزریق‌های زیبایی گزارش نشده است. بااین‌حال علم پزشکی بر پایه احتیاط استوار است و نبود شواهد به معنی بی‌خطر بودن مطلق نیست.
دوران بارداری؛ زمان استراحت پوست و آرامش ذهن
در دوران بارداری تغییرات هورمونی اغلب باعث شادابی نسبی پوست و پر شدن طبیعی صورت می‌شود؛ حالتی که در اصطلاح به آن درخشش بارداری گفته می‌شود. شاید خط اخمی که در آینه می‌بینید چندان مهم نباشد چون بدن شما در حال خلق یک زندگی جدید است. پزشکان کلینیک رویش سبز پیشنهاد می‌کنند در این دوره به جای اقدامات تزریقی از روش‌های غیرتهاجمی مانند ماساژ صورت ماسک‌های ویتامینه یا آبرسانی پوست استفاده کنید تا ضمن حفظ ظاهر بدن از مواد شیمیایی دور بماند.
بوتاکس در دوران شیردهی
وضعیت در دوران شیردهی نیز مشابه است. هنوز شواهد کافی درباره انتقال بوتاکس به شیر مادر وجود ندارد ولی چون احتمال بسیار اندک انتقال می‌رود پزشکان تزریق را تا پایان شیردهی به تعویق می‌اندازند. توصیه می‌شود فاصله چند ماهه تا پایان شیردهی را تحمل کنید تا بدون نگرانی و با بدن پایدارتر بوتاکس خود را تمدید کنید.
نتیجه‌گیری
بوتاکس در حالت عادی دارویی ایمن و مؤثر است ولی در دوران بارداری احتیاط کامل ضرورت دارد. اگر باردار هستید یا برنامه بارداری دارید تزریق بوتاکس را به زمان پس از زایمان و پایان شیردهی موکول کنید. چند ماه صبر بهای کوچکی برای اطمینان از سلامت نوزاد است. زیبایی حقیقی از آرامش درونی و رضایت از این دوران طلایی می‌آید.
در کلینیک تخصصی رویش سبز تمامی تصمیمات درمانی با در نظر گرفتن وضعیت بارداری سلامت عمومی و نیاز روحی بیمار انجام می‌گیرد تا زیبایی با ایمنی و آگاهی همراه شود.
