خانواده ویتامین‌های B نقش بسزایی در شادابی پوست و مو دارند. به همین دلیل تجویز و استفاده از آمپول بیوتین که عضوی شگفت‌انگیز از ویتامین‌های این گروه بوده؛ بسیار متداول است. درست است که همه انسان‌ها در سرتاسر کره زمین و در هر سنی در صدد داشتن پوست و مویی شاداب هستند؛ اما در نظر داشته باشید که بدن انسان به انواع و میزان مشخصی از ویتامین‌ها و مواد مغذی نیازمند است. بنابراین مازاد ویتامین و مواد مغذی هم خود ممکن است باعث بیماری شده و مضرات خاص خود را داشته باشد؛ پس این آمپول را فقط با تجویز پزشک استفاده کرده و از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید.
در حقیقت کار بیوتین در بدن تبدیل مواد غذایی مصرف شده به انرژی است. به طور کلی بیوتین در رشد سلولی و متابولیسم نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد. مصرف بیوتین نه تنها بر شادابی پوست، مو، ناخن و سرعت رشد آن‌ها اثر گذار است بلکه سلامت چشم را نیز تحت الشعاع قرار خواهد داد.
در ادامه این مطلب قصد داریم تا با تمامی جنبه‌های این ویتامین، از مضرات گرفت تا مزایا و حتی طریقه مصرف آن را نیز مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
آمپول بیوتین چیست؟
در حقیقت بیوتین همان ویتامین B7 است. این ویتامین با حرف H نیز شناخته می‌شود که برگرفته از کلمه Hair و به معنای مو است. این ویتامین مستقیم بر روی سلامت پوست، رشد و کیفیت ناخن‌ها و به ویژه بر شادابی، سرعت رشد و ریزش مو اثرگذار است. پروتئین پایه تشکیل سلول‌های پوست، مو و ناخن، کراتین نام دارد که پیش نیاز تولید آن، وجود بیوتین در بدن است. ویتامین B7 همچنین به سوختن چربی و کربوهیدرات نیز کمک می‌کند. آمپول بیوتین برای درمان ریزش و کاهش سرعت رشد مو، شکنندگی ناخن و سایر مشکلات پوست و موی ناشی از کمبود بیوتین استفاده می‌شود.
آمپول بپانتین چیست؟
این آمپول عضلانی حاوی ویتامین B5 است که آن را با نام پانتوتنیک اسید نیز می‌شناسند. این ویتامین در روند ساخت سلول‌های خونی ضروری است و غذای مصرفی را نیز به انرژی تبدیل می‌کند. این ویتامین به وفور در سیب‌زمینی، کلم بروکلی و غلات سبوس‌دار یافت می‌شود. به منظور اثربخشی بیشتر از آمپول بیوتین و بپانتین به صورت مکمل استفاده می‌شود. یعنی در هر وعده تزریق از هر دو آن‌ها به فرد تزریق می‌شود. حتی برخی از شرکت‌های داروسازی نیست بسته‌بندی این آمپول‌ها را به صورت پک 12 عددی (6 عدد از هرکدام) را تعبیه کرده‌اند.
تفاوت آمپول دکسپانتنول و بپانتین
برخی آمپول بپانتین را با دکسپانتنول نیز می‌شناسند. در واقع بپانتن حاوی ماده فعال دکسپانتنول است که یک مشتق الکلی و پیش‌ساز ویتامین B5 به شمار می‌آید.
تأثیر بیوتین بر ریزش مو
بیوتین مکمل قدرتمندی است که می‌تواند کمبود ویتامین‌های گروه B را برطرف کند. به همین دلیل اشکال مختلفی از این ویتامین وجود دارد که عبارتند از: قرص، آمپول، کوکتل مزوتراپی و حتی شامپو که پزشک براساس نیاز بیمار هریک را تجویز می‌کند.
این ویتامین با جلوگیری از خشکی پوست سر و پوسته شدن آن، باعث باز شدن منافذ فولیکول‌های مویی شده که این کار مانع از ریزش نیز خواهد شد. علاوه بر این کمبود ویتامین B7 در بدن باعث نازک، شکننده و دو شاخه شدن موها شده که خود این امر ریزش را دو چندان خواهد کرد.
مزایای بیوتین و بپانتین
علاوه بر اثرات مثبت و زیاد بیوتین بر پوست، مو و ناخن‌ها از دیگر مزایای آن می‌توان به موارد زیر نیز اشاره کرد:
- بهبود عملکرد چشم‌ها
- حفظ سلامت کبد و مغز
- تقویت اعصاب
- علائم کمبود بیوتین و بپانتین در بدن
از جمله علانم کمبود ویتامین بیوتین در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نازک، شکننده و سست شدن ریشه مو
- خشک شدن و زبری پوست
- بروز راش پوستی قرمز در ناحیه اطراف چشم، بینی و دهان
- شکننده شدن ناخن‌ها
- تورم صورت
- افسردگی، بی‌حسی و گزگز شدن دست و پا
و نشانه‌های کمبود ویتامین بپانتین عبارتند از:
- خستگی مفرط
- سردرد و سرگیجه
- بی‌قراری
- اختلال در خواب
- حالت تهوع
- گرفتگی معده و عضلات
- بی‌حسی و گزگز شدن دست و پا
در صورت داشتن این علائم به پزشک مراجعه کنید و تا با صلاح دید خود برای شما تجویز قرص یا آمپول بیوتین بپانتین کند.
عوارض آمپول بیوتین و بپانتین
از آنجایی که بیوتین از دسته ویتامین‌های محلول در آب است؛ مازاد آن توسط ادرار از بدن خارج خواهد شد. پس به طور معمول عوارض جانبی آمپول بیوتین خفیف و زود گذراست اما در برخی افراد نیز علائمی دیده می‌شود که عبارتند از:
- حالت تهوع
- سردرد
- تورم، قرمزی و یا درد در محل تزریق شده
- خستگی مفرط
در موارد نادری نیز ممکن است بدن در برابر دریافت آمپول بیوتین واکنش شدیدتری از خود نشان دهد و فرد دچار عارضه آلرژی شود. در صورت مبتلا بودن به بیماری‌های زیر حتماً پزشک خود را از آن مطلع کنید.
- آلرژی به بیوتین یا هر داروی دیگری
- مصرف هر داروی دیگری به صورت همزمان
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- دیابت
- تیروئید کم کار یا پرکار
عوارض تزریق بیش از حد آمپول بیوتین و بپانتین
- بیوتین: اختلال خواب، بروز بثورات پوستی، اختلال در گوارش، مشکلات کلیوی و اختلال ترشح انسولین
- بپاتین یا دکسپانتنول: بروز اسهال، خطر خونریزی، تکرر ادرار و تعریق بیش از حد
آیا آمپول بیوتین بپانتین باعث چاقی می‌شود؟
از آنجایی که این ویتامین‌ها در سوخت و ساز بدن دخیل هستند نمی‌توان آن را چاق کننده مطلق دانست اما با کمی افزایش اشتها همراه هستند.
دستور مصرف آمپول بیوتین
آمپول بیوتین معمولاً دو بار در هفته و به مدت 12 هفته، به صورت عضلانی در ران و یا در بازو تزریق می‌شود. اگرچه آمپول‌های بیوتین بپانتین را می‌توان در دمای 25 درجه سانتی‌گراد اتاق نگهداری کرد اما به منظور جلوگیری از اثر تغییرات دما در کیفیت آن‌ها بهتر است از یخچال برای نگهداری آن‌ها استفاده کنید.
البته شیوه مصرف به صورت ا بار در هفته تا ۶ هفته، ۳ بار در هفته تا مدت ۶ هفته، هر هفته ۲ تزریق از هر دو آمپول در ماه اول و ۱ تزریق همزمان از هر دو آمپول در ماه دوم و سوم نیز تجویز می‌شود. بنا به نظر پزشک تزریق آمپول بیوتین و بپانتین را می‌توان تا ۶ ماه ادامه داد.
تداخل دارویی آمپول بیوتین بپانتین
فارغ از اثربخشی هر دارو باید در هنگام مصرف، تداخل دارویی آن با سایر داروهای مصرفی همزمان توسط فرد مورد بررسی قرار گیرد. چون در این صورت ممکن است باعث بروز عوارض جدی، کاهش و یا افزایش عملکرد داروهای دیگر شود. بعضی از داروهایی که آمپول بیوتین بپانتین با آن‌ها تداخل دارویی دارند عبارتند از:
- تئوفیلین
- هالوپریدول
- کلوزاپین
- سیکلوبنزاپرین
- پروپرانولول
- فلووکسامین
- ایمی پرامین
- زولمیتریپتان
پس همانطور که در ابتدا نیز به آن اشاره کردیم حتماً قبل از مصرف آمپول بیوتین، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک با بررسی سوابق و بیماری‌هایی فرد، تشخیص خواهد داد که آیا مجاز به دریافت این آمپول است یا خیر. اگر قصد استفاده از آمپول بیوتین در دوران بارداری و شیردهی را دارید، باید فقط با تجویز پزشک این کار را انجام دهید.
نحوه درست تزریق آمپول بیوتین بپانتین
این آمپول‌ها به صورت عضلانی تزریق می‌شوند که این تزریق با کمی درد و سوزش خفیف در آن ناحیه همراه خواهد بود که البته این امری طبیعی است. اگر قادر به تحمل تزریق نیستید می‌توانید از قرص بیوتین بپانتین استفاده کنید. اما در جواب سؤال قرص بهتر است یا آمپول باید بگوییم که قرص قدرت آمپول را ندارد و سرعت اثربخشی آن نیز کمتر از آمپول است. برای اثربخشی بیشتر بهتر است دو آمپول بیوتین و بپانتین به صورت همزمان تزریق شوند تا مکمل هم باشند. هر آمپول بیوتین حاوی 5 میلی‌گرم از ویتامین است. اما آمپول بپانتین یا دکسپانتنول در هر 2 میلی‌لیتر، 500 میلی‌گرم ویتامین B5 دارد.
آیا می‌توان آمپول بیوتین بپانتین را به سر تزریق کرد؟
تزریق این موارد مانند بیشتر آمپول‌ها به صورت عضلانی است و بهترین اثربخشی آن‌ها نیز از همین طریق رخ خواهد داد. یعنی امکان تزریق مستقیم این آمپول‌ها در سر وجود ندارد. تزریق این دو ویتامین به ناحیه پوست سر (به منظور اثربخشی بیشتر) از طریق مزوتراپی با مواد حاوی بیوتین بپانتین انجام می‌شود که شرایط و اقدامات خاص خود را دارد.
برای افرادی که با بانک موی ضعیف اقدام به کاشت مو می‌کنند نیز تزریق آمپول‌های بیوتین بپانتین دوره‌ای و یا انجام مزوتراپی بعد کاشت مو تجویز می‌شود.
مزوتراپی با مواد حاوی بیوتین
در سال‌های اخیر مزوتراپی به عنوان یکی از روش‌های درمان جدی ریزش مو شناخته شده است. از آنجایی که در مزوتراپی مواد مغذی(که بیوتین نیز یکی از آن‌ها است) به زیر پوست سر تزریق می‌شوند؛ بازدهی و قدرت بیشتری را از خود نشان می‌دهد. مزوتراپی ممکن است با کمی درد همراه باشد اما کاملاً بدون عارضه است.
همچنین بخوانید: تاثیر مزوتراپی بر ریزش مو و بهترین کوکتل مزوتراپی
بهترین زمان استفاده از بیوتین بپانتین
این مورد بیشتر در استفاده از قرص بیوتین بپانتین حائز اهمیت است که پزشک معالج براساس شرایط متفاوت افراد، بهترین زمان استفاده را تجویز خواهد کرد. چون برای برخی افراد بهتر است که قبل از خواب این ویتامین را مصرف کنند و برای برخی دیگر صبح اولویت دارد.
به هر حال بهترین زمان استفاده از قرص بیوتین بپانتین یک ساعت قبل از غذا و یا دو ساعت بعد از آن است. این یعنی مصرف با معده خالی بهتر است. البته در برخی افراد بخاطر اختلالات گوارشی، بهترین زمان مصرف همراه با غذا تشخیص داده خواهد شد. اما از آنجایی که این دو ویتامین محلول در آب هستند و در طول روز آب به صورت مداوم به بدن می‌رسد، بهترین زمان استفاده چندان قابل توجه نیست. برای تزریق نیز زمان اهمیت چندانی ندارد اما از آنجایی که این آمپول‌ها انرژی‌زا هستند بهتر است تزریق در طول روز بوده و قبل از خواب نباشد تا مشکلی در روند خواب صورت نگیرد. البته برای مزوتراپی با مواد حاوی بیوتین بپانتین، تشخیص پزشک برای بهترین زمان تزریق مهم است.
آمپول بیوتین خارجی بهتر است یا ایرانی؟
این آمپول‌ها توسط لابراتورهای مختلفی در سرتاسر دنیا ساخته می‌شوند. از میان این همه، معروفترین آمپول بیوتین بپانتین خارجی از برند مایر است که در کشور آلمان تولید می‌شود. شرکت‌های داروسازی ایرانی نیز این دو آمپول را تولید می‌کنند. کیفیت نمونه آمپول‌های بیوتین ایرانی با نمونه‌های خارجی رقابت می‌کند اما دوز بیوتین خارجی کمی بالاتر از ایرانی آن است. با این حال مصرف کنندگان آمپول بیوتین بپانتین ایرانی نیز کمال رضایت را دارند.
تأثیرات آمپول بیوتین بپانتین پس از چه مدتی قابل مشاهده است؟
اگرچه این موضوع امری نسبی بوده و با توجه به بدن هر فرد متفاوت است اما در بازه 30 تا 90 روز پس از تزریق تغییرات بسیار مشهود خواهند بود.
مواد غذایی حاوی بیوتین
اگر بنا به هر دلیل ترجیح می‌دهید به جای قرص و آمپول از منابع غذایی طبیعی حاوی این ویتامین استفاده کنید؛ اصلاً جای نگرانی نیست. چون مواد غذایی متنوعی که حاوی بیوتین باشند در دسترس ما هستند و می‌توانید آن‌ها در رژیم غذایی روزانه خود جای دهید. از این مواد غذایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانه سویا
- قارچ
- موز
- گل کلم
- گردو
- زرده تخم مرغ
- جگر سیاه
- قلوه
- بادام زمینی
- غلات سبوس دار
- بادام
البته این نکته را در نظر داشته باشید که منابع غذایی خام گزینه مناسب‌تری برای مصرف هستند؛ چون حرارت حاصل از پخت باعث کاهش بیوتین آن ماده غذایی خواهد شد.
نیاز روزانه بیوتین
اگردر آزمایش‌های شما نشانه‌ای از کمبود بیوتین وجود ندارد، پس نیازی به دریافت آمپول و قرص آن ندارید و نیاز روزانه شما توسط مواد غذایی در حال تأمین است. مقدار روزانه مورد نیاز بیوتین در بدن براساس سن و شرایط متفاوت است اما بازه آن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مشخص شده که عبارتند از:
- کودکان 3-0 سال: 10-20 میکروگرم
- کودکان 6-4 سال: 25 میکروگرم
- کودکان 10-7 سال: 30 میکروگرم
- بالای 10 سال: 100-30 میکروگرم
البته زنان باردار و شیرده نیاز به بیوتین بیشتری دارند که توسط پزشک برای آن‌ها تجویز خواهد شد.
در آخر
اگرچه آمپول بیوتین یک روش موثر برای درمان ریزش مو و سایر مشکلات پوستی است اما با این حال، بهتر است که قبل از استفاده آن با پزشک خود صحبت کنید و از مصرف خودسرانه آن بپرهیزید. حدالامکان سعی کنید تا از منابع غذایی این ویتامین به درستی استفاده کنید. اما اگر آزمایش‌های شما نمایانگر کمبود بیوتین در بدن شماست با استفاده از قرص و یا آمپول‌های آن می‌توانید این کمبود را جبران کنید.
